Gospodarka mieszana
Jest to rozwiązanie, które powstało w wyniku zmieszania kapitalizmu z współczesnym socjalizmem i występuje w prawie wszystkich państwach na świecie. Posiadając wiedzę na temat obu systemów można tę gospodarkę wytłumaczyć w bardzo prosty sposób – z jednej strony dopuszczona wolnorynkowość pozwala na rozwój gospodarki i ściąganie z niej podatków, z drugiej pewne ograniczenia usuwają jej nadużycia i podatki są przeznaczane na tzw. „współczesny socjalizm” czyli pewną dozę państwowej pomocy. Obrazuje to dalszy rysunek:
Rysunek 1 - Schemat gospodarki mieszanej.
Pytanie, jak powstała gospodarka mieszana. Był to naturalny, nieświadomy proces rozwoju dziejów. Kapitalizm pociągnął za sobą wielkie różnice społeczne, przez co powstał socjalizm. Systemy stricte socjalistyczne upadły, jednak idea przetrwała. Nowoczesne państwa opierają się o demokrację parlamentarną, więc kandydaci, aby dostać się do sejmu, muszą coś ludziom obiecać. W wyborach typowo przedstawia się wielkie plany wsparcia społecznego, co gwarantuje poparcie mas. Obietnice wypada spełnić i tak w systemach kapitalistycznych buduje się narastający margines socjalu. Dodatkowym efektem jest zawodzenie systemów kapitalistycznych i wprowadzanie przeciwko temu pewnych państwowych ograniczeń. Koniec końców powstaje system mieszany. Jako dwa klasyczne uznano obecne IIIRP i USA.
Polska do niedawna była krajem stricte socjalistycznym – państwo milicyjne, centralna edukacja i gospodarka, terror, zapaści społeczno-gospodarcze etc. 1989 rok to symboliczny upadek systemu – wprowadzono pewne reformy liberalizacyjne gwarantujące rozwój gospodarki i napływ podatków. Mimo to wciąż zostało wiele pozostałości z dawnego systemu. Wybrane cechy kapitalistyczne i socjalistyczne IIIRP zostały wymienione dalej. Kapitalistyczne:
• Wolność przedsiębiorcza.
• Rozwój stopy życiowej.
• Rosnące różnice społeczne.
• Podział Narodu na posiadających i pracujących.
Socjalistyczne:
• Bank centralny.
• Ograniczenia gospodarki (chaos i utrudnienia).
• ZUS oraz wysokie i skomplikowane podatki.
• Centralnie planowane i darmowe szkolnictwo oraz NFZ.
• Nieformalne udziały starych komunistów u władzy i w środowiskach finansowych.
• Pozostałości kultury milicyjnej u policji.
• Instytucja banku centralnego.
• Rozrośnięta biurokracja.
Jako drugi przykład wybrano USA. Jest to państwo zbudowane w XVIII na ideach liberalizmu – emigranci z Europy zbudowali państwo, w którym mogli zaznać możliwie dużo wolności. Na liberalnych ideach rozwinęła się gospodarka, naturalnie przechodząc swój kryzys w latach 30-stych. Powojenne lata 60-te to powolne i demokratyczne wprowadzanie reform prospołecznych. Obecnie USA daleko odbiega od dawnych, stricte liberalnych teorii, ma w sobie cechy zarówno kapitalistyczne, jak i socjalistyczne. Wybrane znajdują się dalej. Kapitalistyczne:
• Wolność przedsiębiorcza.
• Wysoka stopa życiowa.
• Duże różnice społeczne.
• Podział Narodu na posiadających i pracujących.
Socjalistyczne:
• Bank centralny.
• Pewne ograniczenia gospodarki.
• Od prezydentury Obamy darmowe wsparcie lecznicze od państwa.
• Centralnie planowane i darmowe szkolnictwo początkowe.
• Obecnie państwo policyjne.
• Instytucja banku centralnego.
• Wyraźna biurokracja.
Narodowy Kapitalizm
Obok najbardziej znanych typów gospodarki często zapomina się o idei kapitalizmu narodowego. Jest to system wyraźnie podobny do gospodarki mieszanej, ale z pewnymi drobnymi różnicami. System nie powstaje samoistnie, lecz celowo i nie opiera się tylko o rządowe ograniczenia, ale odwołanie do interesu całości narodu i autorytaryzm panującego wodza. Próba opisu jego cech znajduje się niżej:
• Wolność gospodarcza.
• Niskie podatki.
• Wyraźne różnice społeczne - podział Narodu na posiadających i pracujących.
• Odwołanie do interesu Narodu, polityka solidarności narodowej, próby zacierania różnic społecznych.
• Pewien margines państwowego wsparcia – szkoły powszechne, szpitale, policja itp.
• Gospodarka oparta o interes narodu, w tym ograniczanie wpływów obcych przedsiębiorstw.
• Polityka oparta o autorytet wodza.
• Jednorodny podatek.
• Wsparcie środowisk prawicowych i krytyka ze strony środowisk lewicowych.
• Margines państwowego terroru wobec opozycji.
Hasło Narodowy Kapitalizm jest najczęściej używane do nazwania dwóch systemów – generała Francisco Franco i generała Augusto Pinocheta. Ich systemy gospodarcze zostały opisane dalej:
Generał Franco był hiszpańskim dowódcą wojskowym. W 1936 w kraju rozpętała się rewolucja socjalistyczna – lewicowcy planowali zbudować komunizm i naturalnie wyszły mordy oraz problemy gospodarcze. Generał poprowadził zwycięską kampanię i na stałe przejął autorytarne stanowisko w rządzie. System, który przeforsował, opierał się o cechy:
• Gospodarka oparta o liberalizm i prywatyzację.
• Tzw. „cud gospodarczy”.
• Odwoływanie się do interesu Narodu.
• Margines socjalu.
• Generał Franco jako autorytet.
• Silna władza.
• Represje wobec przeciwników politycznych.
• Krytyka ze strony szeroko pojętej lewicy.
Generał Franco zmarł w 1975 roku w następstwie czego krok po kroku wprowadzono reformy demokratyczne i socjalistyczne. Obecny system Hiszpanii ma charakter mieszany.
Generał Pinochet był chilijskim dowódcą wojskowym, który w 1973 zbrojnie odsunął od władzy prezydenta Salvadore Allende, powstrzymując w ten sposób budowę systemu stricte socjalistycznego. Polityka generała była oparta o następujące kwestie:
• Gospodarka liberalna wzorowana na teoriach Friedmana.
• Brak płacy minimalnej.
• Niskie podatki.
• Prywatyzacja majątku.
• Delegalizacja związków zawodowych.
• Likwidacja monopoli państwowych.
• Cud gospodarczy.
• Terror, w tym tortury, wobec opozycji.
• Czasowe zawieszenie Konstytucji.
• Cenzura w mediach.
• Autorytet wodza.
• Ukrywane przez władzę sprawy narkotyków oraz ukrytych kont bankowych.
Generał był podejrzewany o nieformalny handel narkotykami i ukryte konta bankowe, za co w połączeniu z zarzutami o tortury został aresztowany w Brytanii w 1998 roku. Pinochet zmarł w 2006 roku, obecne Chile ma charakter republikańsko-demokratyczny z gospodarką mieszaną.
MJM.
źródło: inicjatywa14.net
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz